ajoyib damlar
...davomi

Mahallamizda bir telba xotin yashaydi. Uning qachon, qaerdan paydo bo'lganini bilmayman. Bilganim uning na ota-onasi va na opa-ukalari bor. Ayol bir xaroba kulbada kun kechiradi. Uning birovga ziyoni tegmaydi-ku-ya, biroq tunu kun ko'chalarda tentirab yuradi. O'ziga o'zi gapirib, o'zidan o'zi kuladi. Sochlari taralmagan, yuvilmagan, ust-boshi kir-chir bu xotindan o'lguday qo'rqaman. Bir kuni o'qishdan qaytayotganimda uni ko'rib qoldim. U ortimdan izma-iz ergashib kelardi. Men tez-tez odimladim, u ham ketimdan qolmadi. Yuragimning bezovta urishi o'zimga ham eshitila boshladi. U menga yetib olsa, biror nima qilib qo'yadiganday oyog'imni qo'limga oldim-da, ortimga qaramay qochdim. Uyga arang yetib keldim va o'zimni darvozadan ichkariga urdim. Jon holatda ichkariga otilganimni ko'rgan ammamning esxonasi chiqib ketdi.

— Nima bo'ldi? Jin chaldimi? Namuncha ortingdan arvoh quvganday hovliqmasang?

— Ana u… ana u… jinni xotin, amma…

— Qaysi jinni xotin, avval o'pkangni bosib ol. To'xta, hozir suv olib kelaman. Rangingda rang qolmabdi-ku, namuncha titramasang…

Bir kosa suv ichib, nafasimni rostladim.

— Ana endi gapir, bolam, nima bo'ldi? Tinchlikmi?

— Nazokat jinni ortimdan quvdi.

Ammam gapimga maza qilib, miriqib kuldi.

— Esing joyidami, axir u chumoliga ham ozor bermaydi-ku. Bechoraginaning nimasidan qo'rqasan?

Shu payt ichkaridan onam chiqib keldi. U yangi ko'rpachalarni yoyib, hovlidagi karavot ustida joy tayyorlarkan, mehmonga kelgan ammamni yuqoriga chiqishga undadi. Onam ammamga choy uzatib:

— Opa, aytishlaricha, shu Nazokat jinni, aslida, jinni bo'lmagan ekan, shundaymi? — deb so'radi.

— Ha, shunday, — dedi ammam ma'yus tortib. — Bilsangiz, u bilan bir sinfda o'qiganmiz. Maktabda eng yaqin dugonalar edik. U menga o'z jigarimday edi. Birga maktabga qatnardik. Bir partada o'tirardik. Qaerga bormay men unga, u menga hamroh edi. Falakning gardishini qarang-a, kelin, kim o'ylabdi deysiz Nazokatga o'xshagan qiz bir kun kelib mana bunday ahvolga tushishini. Yaqin dugonamning peshonasiga bu qadar ayanchli qismat bitilganini ko'rib, ichim kuyadi. Axir u maktabda kimlardir havas, kimlardir hasad qiladigan darajada go'zal, nihoyatda ilmli, odobli, a'lochi qiz edi-ya! Dugonam aqlini tanishi bilan kitobga oshno bo'ldi-qoldi. Unga havasim kelardi. Men har qancha o'qimay, unga tenglasholmasdim. Nazokat tug'ma iste'dod edi, desam yanglishmayman. Nazarimda, u eplolmaydigan ishning o'zi yo'q edi. Dugonamning ajoyib iste'dod sohibasi ekanligi uning qoyilmaqom rasmlar chizishidan bilinardi. Men u kelajakda tengsiz rassom bo'ladi, deb o'ylardim. Hammamiz ulg'aydik, maktabni tugatdik. Har kim o'z tanlagan yo'lidan ketdi. Yillar ketini yillar quvib o'tdi. Bir sinfda o'qigan o'ttiz besh o'quvchining bari oila qurib, bola-chaqa orttirdi, Nazokatdan bo'lak…

Dugonam men o'ylaganimday rassom bo'lmadi-yu, biroq tengsiz arxitektorga aylandi. Shahardagi ko'plab imoratlarning loyihasini mana shu ayol chizgan. Ha, kelin, har qancha hayratlansangizarziydi, bizning Nazokat ana shunday qo'li gul qiz edi. O'z ishiga shu qadar mukkasidan ketgandiki, vaqt o'tayotganini aslo sezmasdi. Uy-joy, mashina va nufuzli firmaga ega ishbilarmon xonimga aylandi. O'zi istagan hamma niyatga erishgan xonimni unga havas bilan tikilgan ko'zlar aslo qiziqtirmasdi. Men uni oxirgi sinfdoshlar uchrashuvida ko'rganimda, ikki og'iz suhbatlashib, erishgan barcha narsalaridan oilaviy baxtni deb ko'z yumib kechib yuborishga tayyorligini tushunganman. Ko'p o'tmay u erga tegdi. Narigi mahallada yashaydigan xotini bemavrid olamdan o'tgan Tolib akani deyarli hammamiz yaxshi tanirdik. Men Nazokat turmushga chiqqanidan nihoyatda xursand edim. Endi uning hamma narsasi bor edi. Yaratgan farzand ato etsa, baxti tugal bo'ladi, deb o'ylardim. Xullas, oilaviy tashvishlar bilan bo'lib dugonam bilan deyarli ko'rishmay ketdik. Oradan o'n yil o'tib, uni tushkun ahvolda ko'rib qoldim. Dugonamdan nima bo'lganini so'radim.

— Erim yo'qolib qoldi, uch kundan buyon uni izlayapman, — dedi u bir ahvolda.

Nazokatning ahvoliga havas qilib bo'lmasdi. Shuning uchun unga o'zimcha taskin bermoqchi bo'ldim.

— Tashvishlanma, o'rtoqjon, Tolib akaning yaqinlari, tanish-bilishlaridan so'radingmi? Balki, aka-ukasinikidadir?

— Qanaqa Tolib aka? Tolib akang bilan yashamayotganimga necha zamonlar bo'ldi, xabaring yo'q ekan-da. Men ikkinchi turmush o'rtog'imni izlayapman. Mayli, men bora qolay, melisaxonaga o'tib xabar beray, zora ulardan sado chiqsa, — dedi-da, meni bir olam savollar girdobiga tashlab ketib qoldi.

Ortidan garang bo'lib tikilib qoldim. Tolib aka bilan nega birga yashamayapti? Turmushlariga nima bo'ldi? Nahotki ajrashib ketishgan bo'lsa? Qachon ikkinchi marta turmushga chiqishga ulgurdiykin? U kim bo'ldi ekan? Nega mening bu gaplardan xabarim yo'q? Dugonam shunday ohangda so'zladiki, men beixtiyor «Nahotki shu o'zimizning Nazokat bo'lsa», deya joyimda qotib qoldim.

Oradan uch yil o'tib, Nazokatni butkul xarob ahvolda uchratdim. U firmasidan, mashinasiyu uy-joyidan ayrilgan, hayotdan ixlosi qaytgan ahvolda edi. Bu safar undan hech narsa so'ramasam ham o'zi so'zlab berdi.

— Tolib akaning bolalariga onalik qilolmadim. Ularga kun bermay qo'ydim. Shu sabab xotinining qarindoshlari bolalarni olib ketishdi. Tolib aka bunga qarshilik qilgani yo'q. Men o'zimning bolalarim bo'lsa, tinch yashaymiz, deb o'ylovdim. Lekin chuchvarani xom sanagan ekanman, yetimlarni yig'latib, baxtga erisholmasligimni fahmlashga ojizlik qilibman. Xullas, Tolib aka ichkilikka berilib ketdi. U hech qaerda ishlamas, pulni esa ayamay sovurardi. Bunday davom etaversa, biznesimga putur yetishi mumkin edi. Shuning uchun qo'l qovushtirib o'tirishdan ko'ra, qandaydir chora ko'rishni afzal bildim. O'zim nima qilishni bilmaganim uchun maslahat olgani qishloqda yashaydigan ammamning uyiga yo'l oldim. Yaqinlarimizdan hech kim shu ammamnikiga bormasdi. U ham birov bilan bordi-keldi qilmasdi. Bilishimcha, u yolg'iz yashardi. Issiq-sovuq bilan shug'ullanadigan jodugar,folbin bo'lgani uchun hech kimnikiga sig'masdi. U dardimni eshitib, erimning suratini so'radi. Ertasi kuni men unga suratni olib keldim. U suratga qarab nimalarnidir o'qidi.

— Uyingga boraver, hech narsadan xavotir olma, hammasi yaxshi bo'ladi. Bir bosh og'rig'idan qutulasan, — dedi.

Uch kundan keyin esa erim g'oyib bo'ldi. Uning izi ham topilmadi. Oradan ancha vaqt o'tib, Sarvar bilan tanishib qoldim. U xotinidan yolchimagan, mening ham boshim ochiq edi. Xullas, biz tezda til topishib ketdik va turmush qurdik. Bir kun uyga vaqtli qaytsam, ayol kishining kulgisini eshitdim. Ne ko'z bilan ko'rayki, erim boshqa bir ayol bilan kulishib o'tirardi. Dilim vayron bo'lgandi, odamlarni ko'rishni aslo istamasdim. Divan ustida yotgan erimning bosh kiyimini oldim-da, tag'in ammamning yoniga jo'nadim. U meni tabassum bilan qarshi oldi. Erimning bu safar g'oyib bo'lishi tasodif emasligini bilardim. Oradan bir hafta o'tib, uni militsiya xodimlari qaytib olib kelishdi. Biroq uning hushi o'zida